W Ośrodku Pomocy Społecznej wprowadzono Standardy pracy socjalnej , które powstały z potrzeby nieustannego doskonalenia jakości i profesjonalizmu tej usługi wykonywanej przez pracowników socjalnych .Wpisują się one w ogólnopolską tendencję poprawy jakości pracy służb społecznych, w których potraktowano pracę socjalną jako specyficzne usługi, której świadczenie powinno odbywać się w określonym celu i według przejrzystych kryteriów.
Na temat pracy socjalnej wiele powiedziano i napisano w literaturze przedmiotu, wielokrotnie definiowano ogrom działań kryjących się pod tym pojęciem.Termin „praca socjalna” oficjalnie funkcjonuje od 1917 roku, kiedy to pojawił się on w nazwie amerykańskiego stowarzyszenia National Conference of Social Work. Definiowany był wtedy jako działalność służąca niesieniu pomocy ludziom potrzebującym.
Do przełomu XIX i XX wieku nie była to jednak działalność ściśle zawodowa. Według B. Szatur-Jaworskiej pojęcie pracy socjalnej jest wieloznaczne. Stanowi zarówno nazwę specyficznej ze względu na swe cele i metody działalności, jak i używane jest dla nazwania profesji, która – między innymi – polega na wykonywaniu owych działań. Z praktyki i teorii pracy socjalnej wynika, że może być ona realizowana także przez nieprofesjonalistów. Zatem praca socjalna – działalność i praca socjalna – zawód są pojęciami przyjmującymi niejednakowy zakres. W związku z tym ważne wydaje się skonfrontowanie definicji pracy socjalnej formułowanych w różnych krajach.
Oficjalne dokumenty amerykańskiego Krajowego Stowarzyszenia Pracowników Socjalnych (NASW) stwierdzają, że praca socjalna to działalność profesjonalna, polegająca na pomocy jednostkom, grupom lub społecznościom we wzbogacaniu lub odbudowywaniu ich zdolności społecznego funkcjonowania oraz na tworzeniu warunków społecznych sprzyjających tym celom.
Praktyka pracy socjalnej opiera się na profesjonalnym wdrażaniu wartości i technik w celu osiągnięcia co najmniej jednego z następujących rezultatów:
– pomaganie ludziom w uzyskaniu konkretnych usług;
– służenie poradnictwem i psychoterapią jednostkom, rodzinom i grupom;
– pomaganie społecznościom lub grupom w zdobyciu lub poprawie usług socjalnych i medycznych;
– uczestniczenie w procesach legislacyjnych.
Praktyka pracy socjalnej wymaga wiedzy o ludzkim rozwoju i zachowaniu, o instytucjach społecznych, ekonomicznych i kulturalnych oraz o współzależnościach pomiędzy tymi czynnikami. Inna, często przywoływana w publikacjach fachowych definicja amerykańska, znajdująca się w programie opracowanym pod patronatem Rady ds. Kształcenia Pracowników Socjalnych, stwierdza, że praca socjalna ma na celu usprawnienie społecznego funkcjonowania jednostek, zarówno indywidualnie, jak i w grupie, poprzez działania skierowane na ich stosunki społeczne, rzutujące na interakcję między człowiekiem a jego otoczeniem. Działania te dzielą się na trzy grupy: odnowienie utraconej lub osłabionej zdolności, zapewnienie zasobów indywidualnych i zbiorowych oraz zapobieganie społecznej dysfunkcji.
B. DuBois i K. Krogsrud Miley w swym bardzo obszernym podręczniku określają pracę socjalną jako działania profesjonalne, mające na celu poprawę warunków życia jednostki i społeczeństwa oraz złagodzenie ludzkiego cierpienia i rozwiązywanie problemów społecznych. Pracownicy socjalni są w związku z tym nazywani zawodowymi opiekunami, którzy pracują z ludźmi po to, by rozwinąć ich zdolności i zwiększyć ich możliwości działania, udostępnić społeczną pomoc i środki, zorganizować humanitarne i wrażliwe służby socjalne oraz by rozwinąć struktury społeczne, które tworzą możliwości tego działania.
R. A. Skidmore i M. G. Thackeray twierdzą z kolei, że pracę socjalną można zdefiniować jako sztukę, naukę i zawód, który pomaga ludziom rozwiązywać problemy osobiste, grupowe (zwłaszcza rodzinne) oraz zbiorowe tak, by osiągnąć zadowalające stosunki osobiste, grupowe, zbiorowe. Głównym kierunkiem działania pracownika socjalnego jest pomaganie ludziom w polepszeniu ich funkcjonowania społecznego i umocnieniu w nich zdolności do stosunków i interakcji z innymi.
